Naliczenie kary umownej nie wiąże się z przedłużenime najmu

Wypowiedzenie umowy z powodu niewywiązywania się klienta z postanowień umowy stanowi czynność jednostronną i nie wynika z porozumienia zawartego z klientem w sprawie wcześniejszego zakończenia umowy. Opłata nazwana karą umowną nie jest związana z przedłużeniem okresu najmu, gdyż klient nadal ma obowiązek zwrócić maszynę w pierwotnym terminie, a spółka może zażądać odszkodowania przekraczającego kwotę kary umownej, jeżeli jej faktyczna szkoda będzie przewyższać tę wartość. Naliczenie kary nie jest zatem związane z uzyskaniem jakiejkolwiek korzyści przez klienta, lecz ma charakter odszkodowawczy, gdyż rekompensuje straty poniesione w związku z niewywiązaniem się klienta z umowy (tj. brak możliwości wykorzystywania przedmiotu najmu w celach zarobkowych).

W ocenie WSA w Warszawie nie występuje w niej usługa i odpowiadające jej świadczenie wzajemne ze strony klienta - wynagrodzenie. To klient, swoim działaniem/zaniechaniem, doprowadza do obowiązku zapłaty kary, a zatem świadczenie należne jest w związku z niewłaściwym postępowaniem klienta, nie zaś z określonymi czynnościami podejmowanymi przez Spółkę.

Skoro zapisy umowne przewidujące naliczenie przedmiotowej kary mają za zadanie skłonić klientów do terminowego zwrotu maszyny, to w przypadku kary umownej za opóźnienie w zwrocie maszyny, stanowi szkodę w postaci niemożności korzystania z własnego majątku. W sprawie pominięto zarówno odszkodowawczy charakter kary umownej pobieranej, sposób jej ustalania (wysokość powiązana z wartością maszyny) jak i brak zgody spółki na korzystanie z maszyny po umówionym terminie zwrotu (wysyłane przez spółkę monity oraz zapis o możliwości dochodzenia odszkodowania od klienta niezależnie od pobranej kary).

Sąd zwrócił uwagę, że pobierana opłata karna (za niezwrócenie przyczepy w terminie) ma charakter kary umownej, o której mowa w cyt. art. 483 § 1 k.c., która nie stanowi wynagrodzenia za jakiekolwiek świadczenie ze strony Spółki. Stanowi ona sankcję za naruszenie przez klienta warunków Umowy i nie jest związana z zobowiązaniem się spółki do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem pobierana przez spółkę opłata karna ma charakter czynności jednostronnej i nie wiąże się z otrzymaniem przez Klienta świadczenia wzajemnego w postaci dostawy towarów czy świadczenia usługi. Tym samym, przedmiotowa opłata karna nie stanowi wynagrodzenia za dostawę towaru bądź świadczenie usług, o których mowa w art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy i nie jest opodatkowana podatkiem VAT.

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 13 lutego 2020 r., sygn. akt  III SA/Wa 1689/19