[SPÓR] Czy organy podatkowe nadużywają prawa przy wykreśleniu podatników z rejestru VAT?

Przepisy pozwalające na wykreślenie podatnika z rejestru VAT istnieją w ustawie o VAT od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, a więc od 2004 r.
Przyznać jednak trzeba, że w ostatnim czasie przypadki wykreśleń bardzo się nasiliły. Być może związane jest to ze zmianą, od 1 stycznia 2017 r., brzmienia art. 96 ust. 9 ustawy o VAT. Nowelizacja tego przepisu rozszerzyła bowiem, katalog sytuacji, w jakich naczelnik urzędu skarbowego powinien wykreślić podatnika z rejestru jako podatnika VAT bez konieczności zawiadamiania go o tym.
Coraz częściej słyszy się o przypadkach, że podatnik jest zaskoczony tym, iż został wykreślony z rejestru podatników VAT. Nasuwa się więc pytanie, czy wykreślenia te mają uzasadnienie i czy nie jest tak, że organy podatkowe nadużywają prawa.

Banner

Literalne brzmienie art. 96 ust. 9 ustawy o VAT wyraźnie wskazuje na to, że naczelnik urzędu skarbowego jest obowiązany wykreślić podatnika z rejestru, jeżeli spełnione są wymienione w tym przepisie przesłanki. Przepis ten nie pozostawia naczelnikowi żadnego wyboru, wyraźnie stanowi, że:

„naczelnik urzędu skarbowego wykreśla z urzędu podatnika (…) ”.

Nie występuje tu określenie typu: „może wykreślić”. Oznacza to, że spełnienie wymienionych przesłanek musi powodować podjęcie decyzji o wykreśleniu – nie może być mowy o jakiejkolwiek uznaniowości ze strony naczelnika. Dodatkowo – co jest bardzo istotne – naczelnik, zgodnie z brzmieniem tego przepisu, nie ma obowiązku powiadamiania podatnika o fakcie wykreślenia go z rejestru.
Zobaczmy, jakie przesłanki powodują, że naczelnik urzędu skarbowego podejmuje swoją decyzję bez konieczności powiadomienia podatnika. Otóż dzieje się tak, jeżeli:

  • podatnik nie istnieje, lub
  • mimo podjętych udokumentowanych prób nie ma możliwości skontaktowania się z podatnikiem albo jego pełnomocnikiem, lub
  • dane podane w zgłoszeniu rejestracyjnym okażą się niezgodne z prawdą, lub
  • podatnik albo jego pełnomocnik nie stawia się na wezwania naczelnika urzędu skarbowego, naczelnika urzędu celno-skarbowego, dyrektora izby administracji skarbowej lub Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, lub
  • posiadane informacje wskazują na prowadzenie przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków w rozumieniu art. 119zg pkt Ordynacji podatkowej lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi w rozumieniu art. 119zg pkt 9 ordynacji podatkowej (punkt 5 wszedł w życie w dniu 13 stycznia 2018 r.).

Na temat zasadności niepowiadamiania podatnika o wykreśleniu z rejestru VAT bez powiadomienia go o tym fakcie wypowiedział się Minister Finansów w stanowisku z dnia 14 marca 2017 r. w sprawie wykreślenia firm z rejestru VAT (sygn. PT1.054.10.2017). Minister stwierdził, że w wymienionych, w pkt. 1-4, przypadkach trudno doszukiwać się uzasadnienia dla konieczności zawiadamiania podatnika o fakcie wykreślenia go z rejestru, skoro przesłanką wykreślenia jest de facto brak kontaktu z nim lub jego pełnomocnikiem.
Trudno nie przyznać racji takiemu twierdzeniu. Skoro podatnik „nie daje znaku życia” lub podał w zgłoszeniu nieprawdziwe dane, to z kim ma się kontaktować naczelnik urzędu skarbowego? Na temat pkt. 5 Minister nie wypowiedział się, ponieważ w dacie pisma zapis ten jeszcze nie obowiązywał.
Nie można jednak odmówić naczelnikowi słuszności podjęcia decyzji o wykreśleniu podatnika z rejestru VAT w sytuacji, kiedy posiada informacje o prowadzeniu przez podatnika działań z zamiarem wykorzystania działalności banków do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi.
Minister, w tym samym piśmie, zapewnia jednocześnie, że wykreślenie podatnika z rejestru na podstawie ww. przesłanek będzie się odbywać w oparciu o racjonalną analizę całokształtu okoliczności występujących w każdej indywidualnej sprawie, analizie przeprowadzonej na podstawie wszelkich dostępnych organom podatkowym informacji, w sposób pragmatyczny i adekwatny do okoliczności.
W świetle powyższej analizy trudno zarzucić naczelnikowi urzędu skarbowego, że nadużywa prawa. Czym innym jest bowiem, stosowanie się organu podatkowego do zapisów prawa, a czym innym niedoskonałość samego prawa.
Niedoskonałość tę widać nawet po pobieżnym zapoznaniu się z przepisami art. 96 ust. 9 ustawy o VAT. Jeżeli łatwo się zgodzić, że w przypadku nieistniejącego podatnika (pkt 1) decyzja o wykreśleniu jest bezsprzeczna, to już w określonej w pkt. 2 sytuacji nasuwają się wątpliwości typu: ile prób musi podjąć naczelnik, żeby mógł podjąć decyzję o wykreśleniu, czy też: w jaki sposób udokumentować te próby – czy wystarczą notatki o próbie telefonicznego kontaktu, czy też (co jest bardziej prawdopodobne i uzasadnione) powinny to być listy polecone, faks lub próba kontaktu poprzez pocztę elektroniczną. To jeszcze nie wszystko. Co oznacza, bowiem, użyte przez ustawodawcę określenie „nie ma możliwości skontaktowania się”? Jakie jest obiektywne uzasadnienie tej niemożliwości?
Należy mieć nadzieję, że w pkt. 3 ustawodawcy chodziło o zamiar wprowadzenia w błąd organów podatkowych przez podatnika podczas sporządzania przez niego zgłoszenia rejestracyjnego, bo przecież niezgłoszenie (lub opóźnienie się ze zgłoszeniem) jakichkolwiek zmian w stosunku do zgłoszenia rejestracyjnego też może być interpretowane przez naczelnika jako niezgodność z prawdą. Czy wówczas również naczelnik powinien podjąć decyzję o wykreśleniupodatnika z rejestru?
Trudno mnożyć pytania przy pkt. 4, ale również i w tym przypadku można mieć wątpliwości co do treści tego przepisu – chociażby typu: ile tych wezwań musi być, aby naczelnik mógł podjąć decyzję o wykreśleniu. Najprawdopodobniej powinno być minimum 2, ponieważ użyte zostało określenie „wezwania”.
Brzmienie pkt. 5 jest chyba najbardziej kontrowersyjne i chyba jednak uznaniowe, ponieważ o tym, czy posiadane informacje są wystarczające do tego, aby wydać decyzję o wykreśleniu musi, po prostu, naczelnik sam zadecydować. To jest chyba jedyny słaby punkt w wykazaniu, że naczelnik urzędu skarbowego nie nadużywa prawa przy wydaniu decyzji o wykreśleniu podatnika z rejestru VAT.

zobacz stanowisko przeciwne link:http://demo.kazuspodatkowy.pl/baza-wiedzy/460-n-a

Mniej niż najtańszy mandat skarbowy!

Kazus pomaga w zmaganiach z organami skarbowymi. Autorzy śledząc orzeczenia sądów administracyjnych, interpretacje Ministerstwa Finansów oraz organów skarbowych, piszą o ich jurysdykcjach w przystępny sposób. 

Czytaj także

Ta strona wykorzystuje pliki cookies. Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies w celu zapewnienia maksymalnej wygody w korzystaniu z naszego serwisu. Jeśli nie wyrażasz zgody na ich używanie, ustawienia dotyczące plików cookies możesz zmienić w swojej przeglądarce. Szczegółowe informacje znajdziesz w naszej Polityce Prywatności