Obowiązek podatkowy w momencie akceptacji wykonania robót budowlanych

Ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT w rozpatrywanej sprawie w momencie akceptacji wykonania robót budowlanych w formie świadectwa wykonania wynikającej z postanowień umownych.

Wedle NSA, niezasadne przyjęcie, że w indywidualnej sytuacji spółki „wykonanie” usługi budowlanej oraz budowlano-montażowej, w związku z którym powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT - oznaczać może jedynie moment „faktycznego” jej wykonania.

W ocenie NSA prawidłowa wykładnia przepisów unijnych w zakresie podatku VAT zakłada ustalenie momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT w rozpatrywanej sprawie w momencie akceptacji wykonania robót budowlanych w formie Świadectwa Wykonania wynikającej z postanowień umownych.

W ocenie NSA formalność odbioru została uzgodniona przez strony w umowie wiążącej je postanowieniami umownymi. Postanowienia sformułowane w umowach zawartych przez skarżącą w postępowaniu głównym przewidują prawo zamawiającego do zweryfikowania zgodności wykonanych prac budowlanych lub budowlano-montażowych, zanim zostaną one zaakceptowane, i obowiązek usługodawcy polegający na dokonaniu koniecznych zmian, by rezultat rzeczywiście odpowiadał temu, co zostało uzgodnione. Ponadto postanowienia umowne odzwierciedlają rzeczywistość gospodarczą i handlową w dziedzinie, w której usługa jest wykonywana. Spółka wskazała, że dokonuje usług budowlanych i budowlano-montażowych na podstawie umów opartych na Warunkach Kontraktowych FIDIC. Spółka zaznaczyła, że zakres, termin oraz płatności z tytułu wykonania usług budowlanych wynikają z zawartej w tym zakresie umowy pomiędzy stroną inwestującą w przedsięwzięcie budowlane a wykonawcą tego projektu opartej na WK FIDIC. Z tych względów nie można odrywać postanowień zawieranych umów o wykonanie prac budowlanych/budowlano - montażowych od WK FIDIC, na mocy których te postanowienia umowne są i muszą być tworzone. Jeśli zamawiający żąda bowiem zawarcia umowy o wykonanie prac budowlanych w oparciu o WK FIDIC, to wykonawca musi na takich warunkach umowę zawrzeć.

Niezależnie od powyższego NSA wskazał, że nie można pominąć argumentacji spółki, że WK FIDIC są coraz powszechniej stosowane, w szczególności z uwagi na ustandaryzowanie m.in. procesu projektowania, budowy, płatności, gwarancji i reklamacji, odszkodowań, rozwiązywana sporów. Wskazać należy, że Międzynarodowe Warunki Kontraktowe FIDIC to powszechnie uznane międzynarodowe standardy realizacji robót budowlanych; są to wzorce kontraktowe umów o prace projektowe lub roboty budowlane - opracowywane przez Międzynarodową Federację Inżynierów Konsultantów FIDIC (Fédération Internationale des Ingénieurs-Conseils). Opisują one przebieg inwestycji budowlanych, opartych na wzajemnych obowiązkach i relacjach zamawiającego jako inwestora, wykonawcy jako realizującego budowę oraz inżyniera kontraktu jako administratora przedsięwzięcia. Stanowią więc, jak wskazuje spóła, swego rodzaju otoczenie prawne, gospodarcze i ekonomiczne realizowanych prac. Ponadto formalność w postaci akceptacji wykonania robót budowlanych stanowi materialne zakończenie usługi i ustala ostatecznie wysokość należnego świadczenia wzajemnego.

Podsumowując NSA stwierdził należy, że uzgodniony w umowie o świadczenie usług budowlanych i budowlano-montażowych odbiór robót, w sytuacji, gdy tego rodzaju warunek odzwierciedla normy i standardy istniejące w dziedzinie, w której taka usługa jest wykonywana, jest decydujący dla uznania, że usługa została wykonana dla potrzeb określenia chwili powstania obowiązku podatkowego w rozumieniu art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) w związku z art. 19a ust. 1 i 2 oraz art.106 i ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Sentencja: uchylono zaskarżony wyrok i interpretację indywidualną

Tezy orzeczenia NSA z dnia 26 maja 2021 r., sygn. I FSK 745/16

Źródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/D7A9A2DD8A