Arkadiusz Duda doradca podatkowy
[SPÓR] Zaległe składki ZUS jako koszt podatkowy
I. Nie może budzić wątpliwości prawo do rozpoznania kosztów uzyskania przychodu z tytułu wydatków ponoszonych przez podatnika na ubezpieczenie społeczne („składki ZUS”) w zakresie w jakim ciężar ich ponoszenia spoczywa na podatniku (np. jako pracodawcy). Sprawa komplikuje się jednak w przypadku gdy podatnik ten opłaca składki ZUS z własnych środków w części finansowanej, zgodnie z przepisami, przez pracownika. Stać się tak może np. gdy pracodawca (podatnik) dokona błędnej kwalifikacji i nie potrąci składek ZUS z wynagrodzenia pracownika. W przypadku kontroli, która wskaże na tę nieprawidłowość, podatnik będzie zobowiązany do wpłacenia zaległych składek z własnych środków. Wtedy pojawia się pytanie czy wydatek ten będzie stanowił dla podatnika koszt uzyskania przychodu na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych („podatek CIT”) czy też nie? Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych („ustawa CIT”) zasadą jest, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w tzw. katalogu negatywnym kosztów tj. kosztów określonych w art. 16 ust. 1 ustawy CIT. Ponieważ składki na ZUS ponoszone przez pracodawcę za pracownika, nie zostały wymienione we wspomnianym wyżej katalogu negatywnym kosztów, rozstrzygająca jest ocena czy tego typu wydatki można powiązać z przychodem podatnika. Przy czym owy związek z przychodem należy rozumieć szeroko tj. przez sytuację gdy celem poniesienia wydatku było osiągnięcie przychodu lub też zachowanie albo zabezpieczenie jego źródła. Pamiętać również trzeba, że ciężar wykazania związku wydatku z przychodem lub źródłem przychodu spoczywa na podatniku a nie na organie podatkowym. A więc to podatnik musi przytoczyć argumenty, które potwierdzą istnienie tego rodzaju związku przyczynowo – skutkowego.
II. Zapłata przez podatnika zaległych składek ZUS, w analizowanym stanie faktycznym, jest efektem niewywiązania się przez tego podatnika z obowiązków nałożonych odrębnymi przepisami, co zostaje stwierdzone przez właściwy organ w toku prowadzonego postępowania. Podatnik nie ponosi tego kosztu dobrowolnie lecz na podstawie decyzji administracyjnej. Nie jest to więc wydatek, który podatnik ponosi w celu osiągnięcia przychodu gdyż w normalnych warunkach gospodarczych wydatku tego nigdy by nie poniósł. Jest to efekt błędu popełnionego przez podatnika. Zapłata składek ZUS za pracownika, na podstawie decyzji administracyjnej oraz w wyniku popełnionego błędu, nie ma też związku z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów. Nie można zgodzić się z twierdzeniem, że ze względu na fakt iż wydatek ten jest ponoszony w związku z zatrudnianiem pracowników, jego poniesienie ma związek ze źródłem przychodów. Owszem, związek taki istnieje niewątpliwie w przypadku np. ponoszenia kosztów wynagrodzenia tych pracowników. Jednak trudno jest się go doszukiwać w przypadku ponoszenia przez podatnika kosztów błędów popełnionych przy rozliczaniu tego wynagrodzenia.
Mniej niż najtańszy mandat skarbowy!
Kazus pomaga w zmaganiach z organami skarbowymi. Autorzy śledząc orzeczenia sądów administracyjnych, interpretacje Ministerstwa Finansów oraz organów skarbowych, piszą o ich jurysdykcjach w przystępny sposób.
III. Nie da się też obronić tezy, iż wydatek na zapłatę zaległych składek ZUS za pracownika ma wpływ na motywację lub demotywację zespołu w związku z sytuacją ekonomiczną podatnika. Pracowników motywować można dodatkowymi profitami, które będą wtedy niewątpliwie kosztem uzyskania przychodu. Nie wpłynie na ich motywację jednak fakt czy ich pracodawca płaci czy też nie płaci de facto już swoje zobowiązania. Tym bardziej, iż wydatek ten nie jest dobrowolnie ponoszony przez podatnika a brak jego zapłaty, naraża go na wszczęcie postępowania egzekucyjnego oraz ponoszenie dodatkowych kosztów egzekucyjnych. Dlatego zgodzić się należy z tezą wyrażoną w wyroku WSA w Białymstoku z dnia 7 marca 2018 r. (sygn. akt I SA/Bk 1864/17) zgodnie z którą „brak jest podstaw do uznania, że wydatki poniesione na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w części, w której finansują ubezpieczeni (pracownicy), sfinansowane przez skarżącą w zamian za pracowników zostały poniesione w celu uzyskania przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”.
Online
04.02.2021SZKOLENIE ONLINE (LIVE STREAMING) Podatek od towarów i usług – zmiany od 1 stycznia 2021 r., nowy jpk_vat i pozostałe najważniejsze zmiany w 2020 r.
PROWADZĄCY
IV. Reasumując wydatki podatnika związane z zapłatą zaległych składek ZUS w części w jakiej składki te nie zostały potrącone wcześniej z wynagrodzenia pracownika nie stanowią dla podatnika kosztów uzyskania przychodów ponieważ brak jest związku pomiędzy celem ich poniesienia a uzyskaniem przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.
Zobacz stanowisko przeciwne link: "Zaległe składki ZUS..."M. Piech